وان الکتریک

وان الکتریک

شرکت پیشگامان علم الکترونیک مجری و طراح سیستم های حفاظتی و نظارتی و برق ساختمانی

محل لوگو

آمار بازدید

  • بازدید امروز : 680
  • بازدید دیروز : 285
  • بازدید کل : 644031

اثرات برق گرفتگي در بدن انسان


اثرات برق گرفتگي در بدن انسان
 
بدست آوردن اطلاعاتي در مورد اثرات برق گرفتگي در بدن انسان مورد علاقه عموم مردم دنيا مي باشد اين اثرات نه تنها براي پزشكان بخاطر معالجه و مداوا مورد توجه است بلكه براي سازندگان لوازمات برقي و تكنسينها و متخصصين برق نيز مورد علاقه مي باشد كه بتوانند در جهت جلوگيري از اين مخاطرات به راه حلهاي مناسب دست يابند.
 
برق و خطرات آن در بدن انسان
بشر از صدها هزار سال پيش با انرژي الكتريكي برخورد داشته و مي دانسته كه يك هيولا و اژدهايي در آسمانها وجود دارد ولي نمي دانسته به چه طريقي و با چه وسيله اي از اين انرژي گرانبها استفاده بكند.اثرات و خطرات اين انرژي را مشاهده مي كرد ولي قدرت بهره برداري از آن را نداشته است.زندگي بشر امروزي بدون استفاده از انرژي الكتريكي غير ممكن مي باشد و استفاده هايي را كه با ساخت لوازمات الكتريكي مي كند هنوز به 20% مزاياي اين انرژي پي نبرده است. توليد انرژي الكتريكي كه يكي از مهمترين و بهترين انرژيهايي است كه در اختيار بشر قرار دارد خيلي آسان و تبديل آن به انرژيهاي ديگر خيلي ساده مي باشد ولي طريقه حفاظت و بهره برداري صحيح از آن هميشه و در همه جا با مشكلاتي روبرو بوده است.
مهمترين اين مشكلات، برق گرفتگي و خطرات ناشي از آن مي باشد كه موجب از دست دادن جان انسان و حيوانات مي گردد علاوه بر آن با اتصال كوتاه هايي كه در مسير جريان برق رخ مي دهد باعث قطع شدن شبكه و سوختن لوازم الكتريكي و آتش سوزي مي شود كه با خسارت و خطرات زيادي همراه است.
بخاطر اقتصادي بودن توليد انرژي الكتريكي و مساعد بودن آن براي محيط زيست استفاده از اين انرژي تا هزارها سال آينده نيز برقرار خواهد بود ولي اثرات فيزيكي اين انرژي بر روي بدن انسان و هر جانور زنده تغيير نخواهد كرد.
اعتماد به سيم كشي و كابل كشي و استفاده از هرگونه ماشين آلات بويژه پمپ ها، روشنايي پاركها، استخر، پايه چراغ هاي معابر عمومي، مدارس، باشگاههاي ورزشي و بيمارستاها و كليه لوازم برقي و فلزي بخصوص كولرهاي آبي در منازل و كارخانجات به معناي اعتماد به طريقه صحيح ساخت و نصب استفاده از اين انرژي الكتريكي در ولتاژهاي پايين مي باشد.
درخواست اين اعتماد براي حفاظت جان انسان و حيوانات اهلي و جلوگيري از خطرات آتش سوزي و انفجارهاي عظيم در معادن، انبارهاي بزرگي، بخصوص پالايشگاههاي نفت و گاز و غيره بسيار مهم و با ارزش مي باشد.
با بالا رفتن مصرف انرژي برق و توسعه صنعت و شهرها در همه كشورهاي جهان امكان چندين برابر شدن تلفات زيادتر خواهد شد.
رفاه يك جامعه اقتصاد آن جامعه است اقتصاد يك جامعه بستگي به صنعت آن جامعه دارد
صنعت آن جامعه بستگي به توان توليد و مصرف دقيق انرژي الكتريكي آن جامعه را دارد.
تحقيقات انجام شده در مورد برق گرفتگي كه باعث مرگ شده ثابت مي كند كه پنجاه درصد آن در اثر تماس مستقيم سيم حامل برق در حمام، استخر، حياط، زير زمين، پاركها و يا جاهاي مرطوب بوده كه جريان برق مستقيما از بدن افراد به زمين برقرار شده است و بقيه بعلت فرسودگي كابلها ويا عايق نبودن صحيح لوازم خانگي و دستگاه هاي برقي ويا سيم كشي هاي غلط و استفاده از لوله هاي فلزي و سيم افشان اتفاق افتاده است.
سيستم توزيع انرژي الكتريكي كه سيستم ارت آن فاصله هاي مختلف شهر ارت گرديده است اين اعتماد را برقرار مي نمايد كه ولتاژهاي ايجاد شده در كليه قطعات فلزي ساختمان و برق گيرها در مواقع خطر هميشه مساوي صفر بوده و سنجش و آزمايشات آن با قوانين استاندارد هاي بين المللي مطابقت داشته باشد.
قبول و رعايت استانداردهاي بين المللي موجود در اجراي دستورالعمل هاي مورد لزوم در راه جلوگيري از خطرات برق گرفتگي كمك موثري در اين مورد مي باشد كه كشورهاي پيشرفته آنرا رعايت و تعداد سوانح برق گرفتگي را تا حد امكان كاهش مي دهند.
در مواقع رعد و برق و يا شعله ور شدن دستگاههاي برقي چه در ولتاژهاي پايين ويا ولتاژهاي بالا در نزديكي انسان امكان برق گرفتگي نيز وجود دارد كه خطرات و خسارات آن را به طور ساده نمي توان در اين بخش تشريح كرد.
جريان و فشار برق در بدن انسان در جاهايي كه مقاومت اهمي بدن كمتر باشد بيشتر و راحت تر جريان مي نمايد و سعي مي كند كه اين موانع را برطرف نمايد چنانچه اين موانع مقاومت در مقابل فشار برق را نداشته باشد جريان برق باعث متلاشي كردن و سوزاندن و به آتش كشيدن و برطرف كردن آين موانع خواهند شد ( مانند سوخت فيوز) سوزاندن و به آتش كشيدن يكي از خطرات بزرگ برق است كه جزو كاراكتر و قدرت برق مي باشد.
در بدن انسان و هر جانور زنده هنگام برق گرفتگي همين واقعه رخ مي دهد بارها اتفاق افتاده است كه در اثر يك اشتباه ويا دقت ننمودن و رعايت نكردن دستورالعمل هاي موجود حتي كارگران و مهندسين با تجربه هم دچار برق گرفتگي شده اند كه توام با مرگ بوده است.
ساختمان بدن انسان و هر جانور زنده در مقابل جريان برق از مقاومتهاي زيادي تشكيل شده است كه به طور ساده مي توان به شكل زير نمودار نمود كل مقاومت بدن انسان مساوي با جمع مقاومتها
R1+R2+R3+R4+R5+R6+R7+R8+R9
كمترين مقامتهاي بدن انسان عضلات و ماهيچه ها و آاورت و حساسترين وظريفترين آنها دريچه هاي قلبي،كبد، ريه، غده تيروئيد وغيره مي باشند.
بزرگترين اين مقامتها از پوست بدن شروع و سپس سلسله مويرگها مي باشد كه در مقابل جريان برق با سوختگي ناگواري مواجه مي شود.
اين سوختگي ها عميق بوده و مداواي آن چنانچه زياد باشند بسيار سخت و در بعضي مواقع غير قابل علاج مي باشند بخصوص كه اگر سوختگي در برق گرفتگي با ولتاژ زياد اتفاق افتاده باشد و زخم هاي ايجاد گرديده عمقي تر بوده كه هميشه با دردهاي زياد و عفونت هاي سختي همراه خواهند بود.
آشنائي با ساختمان بدن انسان و مقاومتهاي داخلي آن بسيار مهم مي باشند زيرا در هنگام عبور جريان برق از بدن انسان اين مقاومتها در مقابل ولتاژ برقرار شده در نسوج بدن امپدانسي را تشكيل مي دهند كه بوسيله آن مي توان جريان را محاسبه نمود.
اين مقاومتها نسبت به ساختمان نسوج بدن مختلف مي باشند و جهت طريقه عبور برق نيز متفاوت است.
معمولا حداكثر جريان متناوب را كه هيچگونه تخريبي در بدن انسان ايجاد نكند 30MAدر مدت20 ثانيه اعلام نموده اند. برق گرفتگي در ولتاژهاي بالا غير قابل علاج مي باشد زيرا كه قوس هاي الكتريكي درجه حرارتي بيش از2000 درجه توليد مي كنند كه در اثر آن تمام عضلات و ماهيچه ها و استخوانها را سوزانده و از بين مي برد و به خاطر اين هرگز نبايد به سيمهاي هوايي نزديك شد زيرا كه فشار و اختلاف سطح اين وسايل به قدري زياد است كه مي توانند از فاصله دوري قوس الكتريكي را از طريق هوا ايجاد بنمايد و خطرات ناگواري را براي انسان و حيوان همراه بياورند كه باعث مرگ حتمي خواهند شد.
 
خطرات برق گرفتگي و مرگ و مير در وسائل نامبرده بعلت فرسودگي ايزولاسيون و تماس مستقيم با كابل برق چنانچه ارت نشده باشند بسيار زياد وگاهي حتمي مي باشد.
 
1- كليه لوله كشي هاي آب و كليه فلزات در ساختمان كه غافلگيرترين و
بالا ترين خطرات را در بر دارند
.
2- پمپ هاي آب براي مصارف خانگي، استخرها، پاركها و نيز در كشاورزي و غيره
3-كليه چراغ و پايه چراغ هاي پاركها، چراغ هاي استخر، چراغهاي حياط و محوطه پاركها، پايه چراغهاي روشنائي در شهرها، وسايل فلزي از قبيل پل و نرده و غيره در معابر عمومي.
4- كليه كولرهاي آبي و كولرهاي گازي
5- كوره ها و ماشين هاي برقي براي پخت نان و غيره كه با رطوبت همراه مي باشند.
6- چرخ و فلك ها و كليه وسايل تفريحي در پاركها
7- سماور و پلوپز برقي، بخاري برقي ماشين رختشوئي و ظرفشوئي و ساير لوازم فلزي آشپزخانه
8- وان و دوش در حمام در و پنجره و ساير وسايل فلزي در حمام سيم كشي و كابل كشي پريزهاي منازل و كارخانجات
9- كليه ماشين آلات كارخانجات و وسايل ديگر الكتريكي
10- كليه دستگاه هاي بيمارستان و اطاق عمل و دستگاه هاي دندان پزشكي
بدين منظور استانداردهاي بين المللي ارتباطات آنها را با ارت كامل اجباري نموده است.
عبور جريان برق از بدن انسان و هر جانور زنده اثرات ناگواري به همراه دارد در زمان عبور برق، ماهيچه هاي بدن عكس العملهاي مختلفي نشان مي دهند كه دستور آن از مركز اعصاب يعني مغز صادر مي گردد رابطه اعصاب با مراكز اعصاب و ضربان قلب توسط الكترونهاي موجود در بدن انجام مي گيرد هنگام عبور جريان برق از بدن انساني كه دچار برق گرفتگي شده است ماهيچه هاي بدن عكس العمل هايي را بوجود مي آورند و مفصل ها حالت تعادل خود را از دست داده كه منجر به پرت شدن شخص از منطقه برق گرفتگي مي شود. كه نتيجه آن طبق فرمان مغز جهت رهايي از مدار الكتريسيته مي باشد ولي اثرات برق گرفتگي اگر چه زمان آن هم خيلي كوتاه باشد بسيار زياد و ناگوار است در بعضي از ممالك بر اين باورند هنگامي كه شخصي را برق گرفت و پرت كرد شخص مزبور فوت كرده است در صورتيكه اين امر صحيح نيست زيرا كه برق كسي را پرت نمي كند بلكه عكس العملي است كه ماهيچه هاي بدن در مقابل رهايي از جريان برق نشان مي دهند و شخص مزبور هنوز زنده است و احتياج به كمك ديگران دارد.
مرگ واقعي موقعي است كه سلول هاي مغزي از كار افتاده باشند ولي تا زماني كه اكسيژن باندازه كافي به مغز مي رسد انسان زنده است.
قلب مي تواند چند دقيقه اي از كار باز بماند سيستم كار قلب و آسيبهاي بدن را مي توان به طور خلاصه از اين طريق توضيح داد:
كليه نسوج و مايعات بدن هادي الكتريسيته مي باشند و چنانچه قسمتي از بدن ويا هنگام شنا در استخر كل بدن و يا در جاها مرطوب مقداري از بدن در مدار الكتريكي قرار بگيرد مقداري گرما نسبت به نسوج در بدن ايجاد مي شود و طبق خصوصيات مختلف فيزيكي نسوج آسيب هاي گوناگوني را بوجود مي آورد مثلا در پوست كمتر ولي در اندامهاي داخل بدن آسيبهاي شديدتري را همراه دارد.
هنگام عبور جريان برق از بدن انسان بخصوص قلب و دريچه هاي قلب خون لخته شده و چربي هاي خون در وحله اول نرم و بعد سخت مي شوند و ماهيچه هاي خود قلب نيز جراحات خونريزي و گرفتگي ماهيچه هاي قلبي ويا فلجي را پيدا مي كنند در اين هنگام قلب نمي تواند با جراحاتي كه دارد خون لخته شده موجود را در رگها به جريان بياندازد و مانند پمپي بحالت قبلي خود ادامه دهد و بكار بيافتد. در اثر گرما و اثرات فيزيكي در بدن كه بعلت عبور جريان برق ايجاد گرديده است خون يونيزه شده و اكسيژن گلبولهاي قرمز كه آهن در بر دارند بوسيله تغيير ظرفيت آهن تبادل اكسيژن در بدن انجام مي دهند به گاز كربونيك و منو اكسيد كربن تبديل مي گردند و در ريه و خون جمع مي شوند و ايجاد خفگي مي كنند. ضربان قلب را غده تيروئيد كه مهمترين غدد بدن است و در زير گلو قرار دارد تنظيم مي كند.
هنگام برق گرفتگي غده تيروئيد كه تحت مدار جريان برق قرار گرفته است طبق فرمان مغز تيروكسين زيادي را به داخل خون وارد مي كنند زيرا درخواست مغز كمبود اكسيژن در حالت برق گرفتگي مي باشد و فرمان صادر شده براي اين است كه قلب خون بيشتري را در ريه به جريان بياندازد ولي قلب بعلت فلج شدن ماهيچه ها و بخصوص دريچه هاي قلب نمي تواند بكار خود ادامه بدهد و بحالت لرزش در مي آيد چنانچه فرد ديگري بخواهد ضربان قلب مجروح را گوش بكند هيچ صدائي را نمي شنوند ولي بايد بداند كه اين مجروح هنوز زنده است و اجتياج به كمك دارد و بايد با كمكهاي اوليه مجروح را از مرگ حتمي نجات بدهد.
اصول كار و ضربان قلب توسط گره سينوسي كه برخورد دو عصب مي باشد انجام مي گيرد كه اين اولين الكترون را پرتاب و توسط گروه دوم بنامABكنترل و تنظيم مي شود. گره سينوسي اول ممكن است سيصد الكترون در دقيقه ارسال نمايد ولي زماني كه انسان در حال استراحت و خواب مي باشد گره دوم تعداد شصت عدد آنرا جدا نموده و فرمان به اجراي ضربان قلب مي دهد و در مواقع هيجان و اضطراب ممكن است ضربان قلب به تعداد 120 و بالاتر هم برسد ضربان قلب هنگام برق گرفتگي همانطوري كه بيان گرديد از نظم و ترتيب حالت طبيعي خود خارج مي گردد كه با وجود تيروكسين زياد در خون دريچه هاي قلب نيز كه تحت فشار مدار الكتريكي قرار گرفته و فلج شده اند نمي توانند باز و بسته بشوند. به طوريكه مي توان اثرات برق گرفتگي و آسيبهاي ناشي از آن را بر روي بافتهاي بدن به ولتاژ، نوع جريان (مستقيم يا متناوب) كه آسيبهاي حاصله در برقهاي متناوب شايعتر و شديدتر، مسير جريان، مدت زمان عبور جريان از بدن مربوط دانست.
طبق آزمايشات انجام گرفته مقدار جريان عبوري از بدن انسان تا رها كردن سيم برق و قطع جريان به چهاربخش تقسيم شده است.
1- كمتر از 0.5 ميلي آمپر : بدن انسان در اين قسمت احساس عبور جريان برق را نمي كند.
2- بين 200 تا 0.5 ميلي آمپر به مدت كمتر از 2 ميلي ثانيه و بين 10 تا 0.5 ميلي آمپر براي بيشتر از 2 ميلي ثانيه: خطرات و جراحات برق گرفتگي در اين قسمت وقوع نمي گيرد ولي با دردهاي زياد در ماهيچه ها و انگشتان و يا مفصلها توام است.
3- بيشتر از 200 ميلي آمپر: خطرات و لرزش هاي قلبي در اين قسمت اتفاق مي افتد ولي تا زمان كوتاهي در حدود چند ثانيه با دردهاي شديدي در روي بازوان و پاها و ماهيچه هاي شانه و اضافه شدن فشار خون و تنگي نفس و تغيير ضربان قلب با احساس بي هوشي توام خواهد بود.
خطرات و لرزشهاي قلبي در اين قسمت قطعي است سوزشهاي داخلي قلبي و جراحات قلبي بسيار زياد و از كار افتادن قلب نيز قطعي مي باشد گرفتگي ماهيچه ها و دردهاي بسيار شديد نيز به همراه دارد.
در اين قسمت مرگ انسان حتمي مي باشد زيرا كه سوختگيهاي داخلي بدن بسيار زياد مي باشد.
 
سيستم ارت و اجباري نمودن آن در ساختمان بخاطر جلوگيري از برق گرفتگي
سيستم ارت يكي از مهمترين وسايلي است كه وجود آن براي انتقال انرژي الكتريسيته بخاطر جلوگيري از خطرات برق گرفتگي و حفظ جان انسان و خطرات آتش سوزي و ازدياد ولتاژ در مسير توزيع كننده و بخصوص براي شبكه مصرف كننده بسيار ضروري و حائز اهميت بوده و خواهد بود و لزوم آن جزو واجبات و قوانين اوليه الكتريسيته بين المللي مي باشد. وجود جريان برق را نمي توان فقط با روشن نمودن چراغ ويا دستگاهي مورد قبول قرارداد و به وجود آن قناعت كرد زيرا در كليه قطعات فلزي ساختمان و يا ساير نقاط امكان وجود داشتن برق مي باشد كه هميشه با خطرات زياد همراه است.
هنگام انشعابات مشتركين مي بايستي با آماده نمودن ارت توسط كندن چاهي سيستم انشعابات ساختمان را آماده و كليه وسايل فلزي از قبيل ماشين رخت شويي، سماور برقي، پلوپز برقي، وان حام، لوله هاي آب، نرده و درهاي فلزي و غيره خود را ارت نمود و نقطه مركز ارت را با برقراري شيشه اي آماده به اتصال كابل نول توزيع نمود.
در اين هنگام توزيع كننده مي بايستي قبل از برقرار نمودن جريان به شبكه مشتركين اختلاف پتانسيل كابل نول خود و سيستم ارت مشتركين را بسنجد و چنانچه تفاوت مقاومت اهمي نول شبكه و ارت مشتركين بيش از 2 اهم و اختلاف پتانسيل بيش از 3 ولت نبود مي تواند كابل نول خود را به نقطه ارت مشتركين كه قبلا توسط شيشه اي آماده شده است متصل و جريان را برقرار بنمايد براي هر ساختمان و هر مجتمع مسكوني كه داراي ارت جداگانه مي باشند كابل نول برق شهر فقط يك مرتبه بايد بوسيله شيشه با سيستم ارت متصل شود.
نصب رله هاي حفاظتي
با نصب رله هاي مكانيكي و يا الكترونيكي كه بنام
Residual current circuit Breaker(RCCB)
رله كنترل نشتي ناميده مي شوند مي توان مقداري از خطرات برق گرفتگي جلوگيري نمود در صورتيكه سيستم ارت در ساختمان باز هم وجود دارد اين رله ها داراي يك ترانسفورماتور جريان بسيار حساسي هستند و قادرند اختلاف جريان نشتي بسيار كمي را سنجيده و به فلزي كه هنگام وصل شارژ مي شود فرمان قطع را صادر نمايند.
بعلت حساسيت زياد و نواقص آن نمي توان بدون تغييراتي در سيم كشي ساختمان و مجتمع هاي مسكوني مورد كاربرد اين نوع رله ها فقط به جرياني كه احتمالا از بدن انسان و يا نواقصي در ايزولاسيون نسبت به زمين برقرار گرديده است بستگي دارد و نبايد فراموش كرد كه اگر بدن انسان مابين فاز و نول كه احتمال اتفاق افتادن آن نيز مي باشد قرار بگيرد اين نوع رله ها جريان برق را قطع نمي كنند و خطرات مرگ حتمي است مگر در مواقعي كه جرياني هم از بدن به زمين برقرار گرديده باشد و بخاطر همين موضوع به آنها
Eartli Leakage-protective Relay
هم مي گويند.
چنانچه اين نوع رله ها براي كل مدار نصب شده باشند احتمال قطعي هاي بي مورد بعلت ايزوله نبودن سيم كشي ناقص زياد است

  انتشار : ۲۴ بهمن ۱۳۹۵               تعداد بازدید : 1138

برچسب های مهم

دیدگاه های کاربران (0)

قم , خیابان انقلاب , کوچه 41 پلاک 15

اطلاعات و دانش رمز پیروزیست

فید خبر خوان    نقشه سایت    تماس با ما